.jpg)
.jpg)
.jpg)
Để minh và giải thoát viên mãn, cần phải tu tập Bảy Giác Chi sung mãn cho đến viên mãn. Như lời Phật dạy, lấy pháp làm đối tượng tác ý, tập trung tất cả tâm ý, lắng tai nghe pháp; tụng đọc pháp; thuyết pháp; tư duy Pháp; hoặc trong việc chiêm bái xá lợi Phật, sự kiện trọng đại trong Mùa Phật Đản 2025 vừa qua ở Việt Nam…, là duyên lành khiến cho TÂM ĐƯỢC CHÁNH TRỰC (vì không bị THAM SÂN SI chi phối nhờ dựa vào Như Lai, dựa vào Pháp). Khi TÂM CHÁNH TRỰC có mặt, thời lần lượt BẢY GIÁC CHI có mặt. Đó là cách tu tập Bảy Giác Chi đi đến sung mãn, viên mãn, thời đưa đến minh và giải thoát viên mãn, như Lời dạy của Bậc Tuệ Tri mọi Pháp.
Nương theo lời Phật dạy trong các tạng kinh Pali, bài viết này diễn giải cách Thất Giác Chi hiển bày qua việc nhất tâm thành kính cung rước, tôn trí tháp thờ xá lợi, cung tiễn, chiêm bái xá lợi Phật vv; cũng là một trong những cách lý giải cho bài số 01 tại sao thành kính tham gia sự kiện kỳ đặc này phát sinh công đức vô lượng; và hơn nữa qua bài này, nhiều pháp hữu có thể ứng dụng Thất Giác Chi trong việc tu tập trong đời sống hàng ngày (Bài này không đi sâu giải thích mỗi giác chi).
1) Thất giác chi là gì, và lợi ích tu tập
Thất giác chi là bảy yếu tố giác ngộ gồm:
1. Niệm giác chi
2. Trạch pháp giác chi (chọn pháp môn phù hợp: thiện pháp, bạch pháp… theo chiều hướng giác ngộ, giải thoát)
3. Tấn giác chi
4. Hỷ giác chi
5. Khinh an giác chi
6. Định giác chi
7. Xả giác chi
Lợi ích của tu tập Thất Giác Chi, nếu nhất tâm tu tập một cách sung mãn, sẽ đưa đến ly tham, đoạn diệt, thắng trí, an tịnh, giải thoát niết bàn như được ghi lại trong Thánh Điển Pali như sau:
Ví như, này các Tỷ-kheo, các cây đà, cây kèo của ngôi nhà có nóc nhọn; tất cả cây đà, cây kèo ấy đều thiên về nóc nhọn, hướng về nóc nhọn, xuôi về nóc nhọn. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập bảy giác chi, làm cho sung mãn bảy giác chi, thiên về Niết-bàn, hướng về Niết-bàn, xuôi về Niết-bàn. (Tương Ưng Bộ_Samyutta Nikàya. Tương Ưng Giác Chi. I, Phẩm Núi. VII Nóc Nhà (S. v, 75)
2. Thất giác chi hiển bày qua việc nhất tâm thành kính cung thỉnh, cung tiễn, chiêm bái xá lợi Phật vv trong niềm hân hoan hỷ lạc.
Rất nhiều Phật tử (Tâm Tịnh đích thân gặp, và xem những videos từ các đài truyền hình chính thống liên quan đến sự kiện xá lợi Phật linh thiêng) thật sự rất vui, hạnh phúc đến rơi lệ, có người sung sướng cả đêm không ngủ được, đợi đến sáng sớm đi chiêm bái xá lợi Phật như đảng lễ chính Đức Phật. Có những cụ già, có những người ngồi trên xe lăn, đặc biệt trong video của VTCNews có cuộc phóng vấn với anh Trần Viết Dậu, quê ở Đan Phượng, Hà Nội, mặc dầu bị thương chống 2 nạng, đi đứng rất khó khăn, thế nhưng anh Dậu vẫn lặn lội đến Chùa Quán Sứ, xếp hàng đứng đợi chờ để được chiêm bái xá lợi Phật trong hơn 5 tiếng đồng hồ liền với chân bị thương, được hỗ trợ bằng đôi nạng, mà vẫn hạnh phúc, tươi cười. Anh nói mọi mệt mỏi tan biến hết chỉ vì một lòng nghĩ đến Phật, và được đích thân chiêm bái xá lợi Phật trong niềm vui hỷ lạc. Niềm hạnh phúc của anh Dậu không thể tả khi được chiêm bái, đảnh lễ xá lợi Phật trong niềm xúc động đến rơi lệ. Không những anh Dậu mà còn nhiều người khác nữa, mặc dầu bệnh tật, tuổi già sức yếu, nhưng cảm thấy như được hạnh phúc, mà dường như được khỏe lại, thậm chí có cụ già nói cảm thấy như trẻ lại nhiều tuổi và vv
Tất cả những điều này là chỉ dấu của KHINH AN GIÁC CHI vì niềm hân hoan hỷ lạc, phát sinh từ một lòng chí tâm kính lễ xá lợi Phật như đảnh lễ chính Ngài, một vị Phật toàn giác, đại từ đại bi đại hỷ đại xả, từ bi lân mẫn đến mọi loài chúng sanh, bậc trí tuệ tuyệt hảo. Sự xuất hiện của Ngài mang lại lợi lạc cho số đông, hạnh phúc cho chư thiên, loài người và cho hết thảy mọi loài chúng sanh không những trên quả địa cầu này, trong tam giới mà cả trong Tam Thiên Đại Thiên Thế Giới….
Sau đây là đoạn kinh văn trong Tăng Chi Bộ Anguttara Nikàya, Chương Sáu Pháp, Đức Phật thuyết giải Thất Giác Chi hiển bày qua việc một lòng chí thành chú tâm hướng đến Phật, niệm ân đức Phật như sau:
Ở đây, này Mahànàma, Thánh đệ tử tùy niệm Như Lai: "Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn". Khi nào, này Mahànàma, Thánh đệ tử niệm Như Lai, trong khi ấy, tâm không bị tham chi phối, tâm không bị sân chi phối, tâm không bị si chi phối; trong khi ấy, tâm vị ấy được chánh trực nhờ dựa vào Như Lai. Và này Mahànàma, một Thánh đệ tử, với tâm chánh trực, được nghĩa tín thọ, được pháp tín thọ, được hân hoan liên hệ đến pháp. Người có hân hoan, nên hỷ sanh. Người có hỷ, nên thân được khinh an. Với thân khinh an, vị ấy cảm giác lạc thọ. Người có lạc thọ, tâm được định tĩnh.
(Tăng Chi Bộ Kinh Anguttara Nikàya. Chương Sáu Pháp. I. Phẩm: Đáng Được Cung Kính. X (10) Mahànàma)
Như vậy, đoạn kinh văn từ Thánh Điển Pali này cho thấy Tâm được chánh trực là tâm không bị THAM SÂN SI chi phối. Tâm này có được là do dựa vào Như Lai, tức là với một lòng chí tâm quý kính Như Lai, thành kính chiêm bái Như Lai bằng cả tấm lòng chân thành, thì tâm sẽ được thanh tịnh. Như vậy, Chi phần thứ nhất của Thất Giác Chi, là NIỆM GIÁC CHI được hiển bày. Do tâm được chánh trực, nên được nghĩa Tín Thọ và Pháp Thọ (TRẠCH PHÁP GIÁC CHI), nhờ vậy Hân hoan sanh (TẤN GIÁC CHI), nhờ hân hoan Hỷ sanh (HỶ GIÁC CHI), nhờ hỷ Thân Khinh An (KHINH AN GIÁC CHI), với thân khinh an, Tâm được An Lạc, và nhờ vậy Tâm được Định tĩnh (ĐỊNH GIÁC CHI).
XẢ GIÁC CHI: đối với những Phật tử thuần thành, thời luôn hướng tới niệm xả ly trong tất cả các pháp. Có thể xả ly bằng thuần quán: Tri huyễn tức ly, ly huyễn tức giác. Trí rõ biết tất cả pháp đều huyễn hoặc, ngay lúc đó niệm xả tự nhiên (ly huyễn), và một khi xả có mặt, ly huyễn có mặt; một khi ly huyễn có mặt, thời niệm giác có mặt. Quý Pháp hữu có thể đọc bài kệ trong kinh Pháp cú số 170, Phẩm Thế Gian, Tiểu Bộ Kinh Khuddaka Nikàya để niệm xả có mặt.
Hãy nhìn như bột nước
Hãy nhìn như cảnh huyễn
Quán nhìn đời như vậy
Thần chết không bắt gặp.
(Pháp Cú 170. XIII Phẩm Thế Gian. Tiểu Bộ Kinh Khuddaka Nikàya)
Như vậy, do thân được khinh an (KHINH AN GIÁC CHI), mà nhiều người bị bệnh tật như anh Dậu, những cụ già đi xe lăn, những người bệnh khác, mệt mỏi, bất thọ lạc do thân bệnh của họ đều bị tan biến. Sự thật này được ghi lại trong Tương Ưng Bộ Samyutta Nikàya, Tương Ưng Giác Chi, II. Phẩm bệnh như trường hợp Ngài Mục Kiền Liên (Moggollàna) bị bệnh, khi chú tâm lắng nghe một tỷ kheo thuyết về Bảy Giác Chi, hỷ lạc phát sinh, nhờ vậy, bệnh của Ngài liền hết. Đặc biệt, khi Trưỡng Lão Ca Diếp (Kassapa) bị bệnh kịch liệt, không chịu nỗi, nhưng khi Ngài chú tâm lắng nghe Thế Tôn thuyết giảng về Bảy Giác Chi, Ngài phát sinh hỷ lạc, nhờ vậy bệnh của Trưởng Lão Ca Diếp liền hết, như đoạn kinh văn trích dẫn dưới dây:
Thế Tôn nói với Tôn giả Mahà Kassapa (Đại Ca Diếp):
-- Này Kassapa, Ông có kham nhẫn được chăng? Ông có chịu đựng được chăng? Có phải khổ thọ giảm thiểu, không có tăng trưởng? Có phải có triệu chứng giảm thiểu, không có tăng trưởng?
-- Bạch Thế Tôn, con không thể kham nhẫn, con không thể chịu đựng. Khổ thọ kịch liệt tăng trưởng nơi con, không có giảm thiểu. Có triệu chứng tăng trưởng, không có giảm thiểu.
5) -- Này Kassapa, bảy giác chi này do Ta chơn chánh thuyết giảng, được tu tập, được làm cho sung mãn, đưa đến thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn. Thế nào là bảy? Niệm giác chi, này Kassapa, do Ta chơn chánh thuyết giảng, được tu tập, được làm cho sung mãn, đưa đến thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn... Xả giác chi, này Kassapa, do Ta chơn chánh thuyết giảng, được tu tập, được làm cho sung mãn, đưa đến thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn. Bảy giác chi này, này Kassapa, do Ta chơn chánh thuyết giảng, được tu tập, được làm cho sung mãn, đưa đến thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn.
-- Thật vậy, bạch Thế Tôn, chúng là giác chi. Thật vậy, bạch Thiện Thệ, chúng là giác chi.
6) Thế Tôn thuyết như vậy, Tôn giả Mahà Kassapa hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy. Và Tôn giả Mahà Kassapa được thoát khỏi bệnh ấy. Bệnh ấy của Tôn giả Mahà Kassapa được đoạn tận như vậy.
(Tương Ưng Bộ Samyutta Nikàya. Tương Ưng Giác Chi II. Phẩm Về Bệnh. 14.IV. Bệnh (1) (S.v,79)
3. Bi quyết là tập trung tất cả tâm ý chú tâm hướng về tịnh tướng, hoặc chú tâm nghe pháp như lời dạy của Đức Phật trong phẩm Triền Cái, Tương Ưng Giác Chi như sau:
Vị Thánh đệ tử lấy pháp làm đối tượng tác ý, tập trung tất cả tâm ý, lắng tai nghe pháp; trong khi ấy, năm triền cái không có hiện hữu trong vị ấy. Bảy giác chi này, trong khi ấy, nhờ tu tập, đi đến viên mãn. (Tương Ưng Giác Chi. IV. Phẩm Triền Cái. 38.VIII. Chướng ngại, triền cái)
Rõ ràng tập trung tất cả tâm ý khi nghe pháp, hay hướng về tịnh tướng tùy niệm Đức Phật là hết sức qua trọng, vì ngay khi đó TÂM ĐƯỢC CHÁNH TRỰC do không bị THAM SÂN SI chi phí nhờ dựa vào Như Lai, dựa vào Pháp. Chính vì thế NĂM TRIỀN CÁI không có mặt (vì Tham Sân Si không bị chi phối, thời năm triền cái không có mặt). Như Lai khẳng định nhờ tu tập như vậy, bảy giá chi được sung mãn đi đến viên mãn.
Không những niệm Phật (ân đức Phật) mà trong Tăng Chi Bộ ở Chương 6 Pháp, Đức Phật dạy cho cư sỹ họ Thích Mahànàma cách Niệm Pháp, Niệm Tăng, Niệm Thí, Niệm Giới, Niệm Thiên với tất cả sự chú tâm, thời Thất Giác Chi hiển bày (năm triền cái không có hiện hữu đối hành giả có sự chú tâm tuyệt vời)
4. Những cách tu tập có thể ứng dụng để bảy giác chi được sung mãn: Nghe Pháp, thuyết pháp, đọc tụng pháp, tư duy và khảo sát về pháp
Như vậy, TẤT CẢ VỚI SỰ CHÚ TÂM Là tối quan trọng. Cũng trong Tăng Chi Bộ Anguttara Nikàya. Chương 5 Pháp. III. Phẩm năm phần. 5.26, Đức Phật thuyết giảng 5 giải thoát xứ trong đó Bảy Giác Chi hiển bày đối với những hành giả có sự chí thành, chí kính hướng tâm, hết sức tập trung với việc lắng nghe Pháp, đọc tụng Pháp, Thuyết hoặc trình bày Pháp, và tác ý tư duy Pháp. Đức Phật nói người sống không phóng dật và nhiệt tâm có thể đi đến đoạn diệt hoàn toàn qua một trong năm giải thoát xứ, và nơi đây chỉ nêu ra bốn vì liên quan trực tiếp đến việc nghe, thuyết, đọc tụng và tư duy về Pháp: (1) nghe pháp, (2) thuyết pháp, (3) tụng đọc pháp, (4) tư duy và khảo sát về pháp
5. Bảy Giác Chi được tập tập, được làm cho sung mãn khiến cho MINH và GIẢI THOÁT được viên mãn, như lời Phật dạy trong Tương Ưng Giác Chi. I. Phẩm Núi như sau:
Thưa Tôn giả Gotama, những pháp nào được tu tập, được làm cho sung mãn khiến cho minh và giải thoát được viên mãn?
-- Này Kundaliya, bảy giác chi được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho minh và giải thoát được viên mãn.
-- Nhưng thưa Tôn giả Gotama, những pháp nào được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho bảy giác chi được viên mãn?
-- Này Kundaliya, bốn niệm xứ được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho bảy giác chi được viên mãn.
-- Nhưng thưa Tôn giả Gotama, những pháp nào được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho bốn niệm xứ được viên mãn?
-- Này Kundaliya, ba thiện hành (sucaritàni) được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho bốn niệm xứ được viên mãn.
-- Nhưng thưa Tôn giả Gotama, những pháp nào được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho ba thiện hành được viên mãn?
-- Này Kundaliya, hộ trì căn được tu tập, được làm cho sung mãn, khiến cho ba thiện hành được viên mãn.
(Tương Ưng Bộ_Samyutta Nikàya. Tương Ưng Giác Chi. I.Phẩm Núi. 6.VI.Kundaliya)
BÍ QUYẾT LÀ CHÍ THÀNH CHÍ KÍNH TẬP TRUNG TẤT CẢ TÂM Ý VÀO ĐỐI TƯỢNG (ĐỀ MỤC), THỜI TÂM SẼ ĐƯỢC CHÁNH TRỰC (NHƯ VẬY CÁC CĂN ĐƯỢC THỦ HỘ VIÊN MÃN).
6. Kết luận:
Rõ ràng, rất nhiều Phật tử đã chí thành chí kính tập trung thân và tâm thành kính chiêm bái, cung thỉnh, cung tiễn, tôn trí tháp và chánh điện nơi thờ xá lợi Phật vv, là yếu tố quyết định khiến cho Tâm được Chánh Trực, nhờ vậy mà hân hoan, hỷ lạc sanh khởi, là nguồn cội Bảy Giác Chi tự nhiên hiển bày, khiến cho tâm thanh tịnh, phát sinh công đức vô lượng, và công đức đó còn tăng thêm không thể kể, không thể đong đếm nhờ vào công đức và đạo huệ vô biên, bất khả thuyết, bất khả luận, bất khả lượng của Thế Tôn và các đức Như Lai.
Để minh và giải thoát viên mãn, cần phải tu tập Bảy Giác Chi sung mãn cho đến viên mãn. Như lời Phật dạy, lấy pháp làm đối tượng tác ý, tập trung tất cả tâm ý, lắng tai nghe pháp; tụng đọc pháp; thuyết pháp; tư duy Pháp; hoặc trong việc chiêm bái xá lợi Phật, sự kiện trọng đại trong Mùa Phật Đản 2025 vừa qua ở Việt Nam…, là duyên lành khiến cho TÂM ĐƯỢC CHÁNH TRỰC (vì không bị THAM SÂN SI chi phối nhờ dựa vào Như Lai, dựa vào Pháp). Khi TÂM CHÁNH TRỰC có mặt, thời lần lượt BẢY GIÁC CHI có mặt. Đó là cách tu tập Bảy Giác Chi đi đến sung mãn, viên mãn, thời đưa đến minh và giải thoát viên mãn, như Lời dạy của Bậc Tuệ Tri mọi Pháp.
Nguyện đem công này
Hướng về chúng sanh khắp pháp giới
Đồng sanh miền Cực Lạc.
Trong tâm từ,
Tâm Tịnh
05/06/2025 (09/05 Ất Tỵ)
Toowoomba, Queensland, Australia
Nguồn tham khảo những videos
1. Người đàn ông chống nạng bật khóc giữa dòng người chiêm bái xá lợi Phật ở Hà Nội| VTC News: https://www.youtube.com/watch?v=njc9-30FV9o
2. 32 ngày Xá lợi Đức Phật tôn trí ở Việt Nam: Những hình ảnh kỳ diệu: https://www.youtube.com/watch?v=YZ3TCEtGSvk
3. Chiêm bái xá lợi Phật tại chùa Phúc Sơn, Bắc Giang | Hà Nam TV: https://www.youtube.com/watch?v=NUGW0WHv5Z4
Bình Luận Bài Viết